Sultanahmet Camii - Süleymaniye Camii

26-02-2019

SULTANAHMET CAMİİ İLE SÜLEYMANİYE CAMİİ KARŞILAŞTIRILMASI

Her iki yapıda da ortak olan mimari bileşenlerin başında yan cephenin strüktürel kuruluşa bağlı düşey bölünüşünü belirleyen ve alt yapıdan kubbeye yükselen strüktürel kuruluşun görsel açıdan da süreklilik kazanmasını etkileyen payanda yapıları gelmektedir. Bilindiği gibi payanda yapılarının camii’nin tüm kütlesel etkisi içinde belirgin plastik değerler değerlendirilmesi ilk kez Süleymaniye camisinde gerçekleşmiştir. Sultanahmet Camii uygulanmasında genel çizgileri ile Süleymaniye Camisi payanda düzenine bağlı kalınmış fakat kademelerin yükseklikleri köşe kulelerine oranları gibi ayrıntılarda farklı öğeler kullanılmıştır. Ayrıca Sultanahmet camisinde payandaların duvar üstündeki ilk kademelerinde yer alan kubbeli odalarla köşe kuleleri arasında sürekli iç merdivenler düzenlenerek payanda yapılarının iç bağlantıları geliştirilmiştir. Süleymaniye Camisinde payandaların alt yapıda köşe kulelerine kadar ulaşan öğeler olarak işlenişi yalnız yan cephelerde görülen bir özelliktir. Sultanahmet Camisinde farklı biçimlerde olmakla birlikte bu kademeleniş giriş ve kıble cephelerinde de uygulanmıştır. Süleymaniye Camiisi yan cephelerinde, payandalar arasında kalan alanlara yerleştirilen iki katlı dış sofa, orjınal ritm düzeni ile beliren önemli bir kütlesel bileşendir. Strüktürel kuruluşa bağlı olarak alt kat sofalarında 2.3.2 dizgisini veren revak düzeni, ikinci katta 1/2 değerli açıklıklara bölünerek değiştirilmiştir. Saçak üstünde yer alan strüktürel kemerlerde 2.3.2 dizgesi belirtilmiştir. Sultanahmet Camisinde de iki katlı olarak düzenlenen dış sofalarda 2.3.2 oranına dayanan bir kemer ritm düzeni kurulmuştur. Ancak burada iki kattada aynı ritm düzeni uygulanarak daha kararlı bir ifade elde edilmiştir. Ayrıca, Süleymaniyede ki gibi geniş bir saçak yapılması yerine, eğrisel örtüye yer verilmesi, iki katlı sofaların payanda arası bölgesine mal edilmesini sağlamıştır. Sofalar üzerinde yer alan kemerle, Süleymaniye deki dizilişi tekrarlamaktadır, ancak burada ortada yer alan kemer strüktürel değil dekoratiftir.